Cywiriadau

WYNNE, ROBERT clerigwr a bardd

Mab Edward Wynne, Plasnewydd, Llangywer. Dichon mai ef oedd y Robert Wynne 'of Merioneth' a dderbyniwyd fel 'sizar' yng ngholeg y Frenhines, Caergrawnt, 28 Mehefin 1676, ymaelododd yn 1676, B.A., 1679-1680. Ordeiniwyd yn offeiriad gan Humphrey Lloyd, esgob Bangor, 31 Mawrth 1681; bu'n gurad Llangywer dros y cyfnod 1681-1685, onid cynt a chwedyn. Pan gafodd reithoriaeth Llanuwchllyn gan William Lloyd esgob Llanelwy yn 1681, daliwyd ef yn rhwydwaith canlyniadau cais penderfynol yr esgob i ad-ennill y nawdd a gipiasai Prysiaid Plas Iolyn oddiar esgobion Llanelwy (gweler o dan PRYS, ELIS. Bu cyfres o achosion yn llysoedd Meirion, a Sir Amwythig, a cher bron y siecr o'r herwydd. Yng nghwrs yr ymgyfreithio bu Thomas Prys, mab Peter Prys, Cynllwyd, o dan gerydd Tŷ'r Arglwyddi, a'i fygwth â cherydd cyffelyb yn Nhŷ'r Cyffredin am dorri braint yn 1690. Eto yn Sesiwn Fawr Meirion yn 1694 llwyddodd i droi Robert Wynne allan. Drwy briodi ei chwaer, Judith, yr oedd Robert Wynne yn frawd-yng-nghyfraith iddo. Erbyn hyn, Edward Jones, gŵr haws ei drin, ydoedd esgob Llanelwy, ond er tynnu'r cymorth esgobol yn ôl oddiwrth yr achos parhawyd i alw Wynne fel rheithor Llanuwchllyn hyd ei farw i ofwyon yr esgob. Cafodd ficeriaeth Gwyddelwern yn 1702, ond ni fu ei le yno yn gwbl esmwyth chwaith. Yn 1710 dywedir ei fod yn ei dal o dan atafaeliad, a rhwng 1713 a 1719 y mae rhestri'r offeiriaid a elwid i'r Gofwyon yn anwadalu rhwng teitl ficer a churad yn ei achos ef. Claddwyd ef yn Llangywer, 2 Mai 1720, ac Edward Samuel a bregethodd yn ei angladd. Argr. dwy o'i gerddi yn Blodeu-Gerdd Cymry, 1759, ac erys eraill mewn llawysgrif (yn arbennig Peniarth MS 121 ), yn cynnwys marwnad a beddargraffau i Huw Morys a John Davies (Siôn Dafydd Lâs).

Bu ei fab EDWARD WYNNE (1685 - 1745) hefyd yn ficer Gwyddelwern o 1724 hyd ei farw. Ordeiniwyd ef yn ddiacon gan John Evans, esgob Bangor, 17 Medi 1710, ac yn offeiriad gan John Wynne, esgob Llanelwy, 21 Medi 1718. Amdano ef y dywedodd John Wynne arall yn ei adroddiad ar ei ddeoniaeth yn 1729 ' he has been of neither University, and yet can dextrously uncork a Bottle as any veteran sott in the city of Oxford '. Gan ei dad y dysgodd y gamp hon. Claddwyd ef yng Ngwyddelwern, 6 Tachwedd 1745, ac ymddiriedwyd gweinyddiad ei ystad i John Lloyd, Dolyglesyn, Corwen, i'r hwn yr oedd arno'r ddyled drymaf. Y mae'r englynion a ganodd a'r rhai a ganwyd iddo yn eisteddfod y Bala yn 1738, yn dangos iddo yntau etifeddu hefyd ddawn farddol ei dad a'i gyfeillgarwch â beirdd.

Rhaid cywiro Almuni Oxon. o dan Robert Wynne. Daliai tri o'r enw fywiolaethau yn esgobaeth Llanelwy y pryd hwn - y ddau arall oedd Robert Wynne, D.D., canghellor yr esgobaeth, a Robert Wynne, M.A., rheithor yr Hôb.

Y mae Thomas, A History of the Diocese of St. Asaph, yn gymysglyd yn ei baragraff ar Robert Wynne. Ysgrifenna rheithor Llangywer fod pedair o feddfeini Wyniaid Plasnewydd (Tŷ-cerrig heddiw) yn y fynwent, ond fod yr arysgrifau perthnasol wedi diflannu, a bod y cofrestr am gladdu Robert Wynne ar goll.

Ffynonellau

• Ll.G.C., cofnodion ewyllysiau Llanelwy
• Venn., Alumni Cantabrigienses
• cofnodion yr Eglwys yng Nghymru, Llanelwy, passim
• copïau'r esgob o gofrestri Llangywer a Gwyddelwern
• An Answer to a Lying Pamphlet entitled The Case of Thomas Price, Esq. ( 1690 )
• The Journals of the House of Lords, 24 Hydref - 8 Tachwedd 1690
• Pregeth ynghylch Gofalon bydol a bregethwyd … ar gladdedigaeth Mr R. Wynne ( Caerlleon 1731 )
• J. Reynolds, The Scripture Genealogy … to which is added, the genealogy of the Caesars, British kings … with the gentlemen of North Wales … also a display of herauldry of the particular coat armours now in use in the six counties of North Wales … ( Caer 1739 ), 159
• Llawysgrifau Wynnstay yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth, 143, 26
• Archifau LlGC: Peniarth MS 121: Poetry, &c.
• NLW MSS 279, 593, 653, 656, 832, 1238, 1346, 4697, 7015. 1193
• Beirdd y Bala ( 1911 ), 15-16

Dyddiad cyhoeddi: 1970