LEWIS ab EDWARD (fl. c. 1560), pencerdd

O Fodfari, sir Ddinbych. Brodor oddi yno hefyd ydoedd Wiliam Tomos ab Edward, y copïydd a enwir yn Peniarth MS 122: Poetry, &c. (509). Adweinid Lewis ab Edward hefyd fel Lewis Meirchion, ond nid yr un ydoedd â Lewis Môn (fl. c. 1480-1527), fel yr awgrymir weithiau. Dichon bod ei farwnad i Iemwnt Llwyd o Lynllifon (bu farw 1541) ymhlith ei weithiau cynharaf. Bu yn neithior Wiliam Llwyd ab Elisau o Riwaedog ac Elsbeth ferch Owain ap Siôn, Llwydiarth, 20 Hydref 1555, lle cyfansoddodd englynion dychan i Ruffudd Hiraethog (y 'cyff cler' yno). Graddiodd yn bencerdd yn eisteddfod Caerwys, 1568, a pherthyn felly i'r genhed'aeth olaf o'r prif benceirddiaid. Nid yw dyddiad ei farw'n hysbys, ond cynhwysir ef mewn marwnad i ugain o wŷr wrth gerdd a briodolir i Wiliam Llŷn (bu farw 1580) ac i Siôn Tudur (bu farw 1602). Cyfeiria'r farwnad at ei ffraethineb a'i ddysg. Canodd i aelodau o deuluoedd Bodeon, Cochwillan, Glynllifon, Llyweni, Plas Newydd, a Rhiwaedog. Cyfeirir at ei lyfr achau yn Peniarth MS 133 , Peniarth MS 134 a Peniarth MS 135 .

Awdur

• Yr Athro David James Bowen

Ffynonellau

• Archifau LlGC: Peniarth MS 81: Barddoniaeth (127)
• Archifau LlGC: Peniarth MS 121: Poetry, &c. (215)
• Archifau LlGC: Peniarth MS 147: Cantrefi a chymydau Cymru (203)
• Archifau LlGC: Llanstephan MS 125: Poetry (32, 181)
• N.L.W. Swansea Manuscript 1 (215)
• Jesus College Manuscript yn Llyfrgell Bodleian, Rhydychen 15 (380)
• Archifau LlGC: NLW MS 6496C (138)
• J. C. Morrice, Barddoniaeth Wiliam Llyn (1908)
• Y Llenor: cylchgrawn chwarterol dan nawdd cymdeithasau Cymraeg y colegau cenedlaethol, i, 789

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Lewis ab Edward

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q18535766

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/